50PLUS wil belastinghervorming even uitstellen

De Belastingdienst zit in zulk zwaar weer dat daar een aparte minister voor nodig is – bij voorkeur met portefeuille. Om dezelfde reden moet een belastinghervorming nog een jaar of vier worden uitgesteld. Dat bepleitte oud-staatssecretaris van Financiën en huidig Kamerlid voor 50PLUS, Martin van Rooijen, vlak voordat het nieuwe kabinet er kwam. Hij maakt zich druk over fiscale leeftijdsdiscriminatie.

 

Hoe moeten we de problemen bij de Belastingdienst aanpakken?

‘Ik vraag me af of je nu niet twee staatssecretarissen moet hebben die uitsluitend verantwoordelijk worden voor de belastingwetgeving, respectievelijk de Belastingdienst. Misschien moet je zelfs, desnoods tijdelijk voor vier jaar, een aparte minister voor de Belastingdienst hebben. Eventueel zonder portefeuille, maar dan het liefst met een grote eigen staf.’

‘Eigenlijk moet je de komende vier jaar geen hervorming van het belastingstelsel doorvoeren. Dat kan de Belastingdienst niet aan, die moet eerst op orde zijn. Je kunt deze vier jaar wel gebruiken om te studeren op de hervorming van het belastingstelsel. We hebben natuurlijk de voorstellen van de commissie-Van Dijkhuizen gehad, maar die zijn in de prullenbak verdwenen. Gelukkig maar trouwens, want voor een groot deel was ik het daar niet mee eens.’

‘Wij kunnen nu een nieuwe staatscommissie instellen. Die brengt een advies uit dat kan leiden tot een soort voorontwerp. Dat gaat het land in voor consultatie, zodat het plan bij de volgende formatie helemaal klaar ligt en een besluit kan worden genomen om een hervorming door te voeren. Een absolute voorwaarde is wel dat de Belastingdienst in staat is om die hervorming door te voeren. Je zou desnoods de wet kunnen aannemen en dan parkeren tot de Belastingdienst zover is.’

Bergetappe

Anders gaat het net als bij de toeslagen?

‘Ja. Ik heb destijds bij de toeslagen tegen staatssecretaris Wijn gezegd: “Joop, de Belastingdienst is er voor de heffing en de inning en voor de controle op de belastingheffing. De belastingambtenaren zijn niet opgeleid om uitkeringen te doen.” En zeker niet als die ook nog – bleek later – ongecontroleerd moeten worden uitgekeerd. Want dan moet je daarna terugvorderen.’

Maar de Tweede Kamer wilde het zo snel mogelijk?

‘Ja, er was een enorme druk. Ik heb toen gezegd dat er een aparte dienst – een soort Belastingdienst 2 – moest komen voor de toeslagen, met aparte ambtenaren. Nu vindt Wiebes dat wij inmiddels het beste toeslagensysteem van de wereld hebben. Maar als er maar een paar landen zijn die zo’n systeem hebben, is dat denk ik niet zo moeilijk. Hij gaf wel toe dat hij eigenlijk met een soort bergetappe bezig was.’

Het blijft natuurlijk een raar systeem, dat rondpompen van geld.

‘Daar is overigens wel een oplossing voor: het tarief voor de eerste schijf terugbrengen naar 15%. Door de Wet uniformering loonbegrip is dat tarief voor iedereen met 4% verhoogd. Ten onrechte ook voor de ouderen. Die moeten daarom een lager tarief ontvangen. Eventueel zou je nog een hogere vrije voet kunnen invoeren voor iedereen, ook voor de 65-plussers. Dan wordt de noodzaak om toeslagen uit te keren veel minder.’

Zou de belastingherziening beperkt moeten blijven tot de loon- en inkomstenbelasting of wilt u het breder trekken?

‘Mijn belangrijkste punt zal zijn dat ik er – als men doorgaat met de belastingverlaging op arbeid – op blijf staan dat dezelfde belastingverlaging wordt gegeven voor vroegere arbeid in box 1, te weten: pensioen. In mijn tijd is er nooit verschil tussen gemaakt, maar nu doet men dat op een draconische manier. En dat is pure leeftijdsdiscriminatie.

 Ook draconisch aan die ouderenkorting is dat die van 1292 naar 71 euro gaat zodra het inkomen boven de grens van 36.057 euro komt. Zo’n abrupte afbouw bestaat nergens in de wereld. Als je 1 euro meer inkomen krijgt, moet je daarover 1221 euro extra belasting betalen. En omgekeerd: wanneer je een extra aftrekbare gift van 1 euro verzint en je boven de drempel uitkomt, krijg je 1221 euro extra cadeau. Dat is ook absurd. Je moet de korting tussen 35 en bijvoorbeeld 60 mille geleidelijk verminderen. Dat kost een paar honderd miljoen. Ik vind overigens ook dat je de ouderenkorting nog verder moet verhogen. Zeker als dat met de arbeidskorting ook gebeurt. Zolang ik hier zit, zal mijn kernpunt zijn: geen fiscale leeftijdsdiscriminatie.’

Maar het is bewust beleid.

‘Ja, en mijn vrees is dat ook het nieuwe kabinet daar onverdroten mee doorgaat. In het Belastingplan 2015-2016 is de ouderentoeslag in box 3 ook al stiekem afgeschaft. De werkenden kregen in 2016 structureel bijna 5 miljard meer.’

 Het idee is: ouderen moeten niet zeuren?

‘Ouderen moeten niet zeuren, want zij zijn rijk – dat is de gedachte. Ouderen worden gebashed en geframed. Maar de ouderen hebben voor 20% meebetaald aan de 50 miljard die de afgelopen jaren zijn bezuinigd. Gelukkig wordt de AOW geïndexeerd met inflatie, wat vooral van belang is voor mensen met alleen AOW en heel klein pensioen. Maar zodra je een pensioen hebt van 5000 euro of meer, ben je er de laatste jaren 12% op achteruit gegaan. De ouders van de meeste Kamerleden zijn, denk ik, tamelijk goed opgeleid en hebben een redelijke oude dag. Maar ik ben onlangs op werkbezoek in Rotterdam-Zuid geweest en in Spangen. Daar heb je echt armoede, vooral onder ouderen.’

Erfbelasting

In het verkiezingsprogramma van 50PLUS staat iets over de erfbelasting.

‘Die willen we afschaffen. Alles wat we bij overlijden nalaten, hebben wij niet opgemaakt. 50PLUS vindt dat dit vermogen dan integraal naar onze kinderen, kleinkinderen of familie moet. Er is al geheven over inkomen, er is geheven over de consumptie en er is ook nog geheven over bezit van vermogen, lifetime. Als er dan na drie heffingen nog vermogen over is, moet dat niet voor een deel naar de staat gaan. Het is netto. Grappig dat geen enkele partij dit in zijn programma heeft staan. Het kost natuurlijk geld, maar dat hebben wij allemaal afgedekt. En natuurlijk is het ook van belang voor de vererving van bedrijfsvermogen.’

Die bedrijfsopvolgingsfiscaliteit…

‘Als je de erfbelasting afschaft, is dat probleem ook opgelost.’

Zijn er beschaafde landen, OESO-landen, waar de erfbelasting niet meer bestaat?

‘Dat is een goeie vraag. Er zijn er een of twee. In België is de erfbelasting feitelijk bijna non-existent. Vandaar dat heel veel Nederlanders daar wonen. De box 3-heffing heeft geen maatschappelijk draagvlak, dus zoekt iedereen naar wegen om daar onderuit te komen. Je kunt het voor een heel eind oplossen door in box 3 100.000 of 150.000 euro vrij te stellen, met name voor mensen die niet willen, durven en kunnen beleggen en op de spaarrekening 0% rente krijgen. Je kunt ook heffen over de werkelijk genoten rente op de spaarrekening, hetzij over het jaar zelf of over het gemiddelde van de laatste drie jaar. Dat is allemaal in de computer in te voeren. Ik vind sowieso dat de vrijstelling moet worden verdubbeld.’

Werkelijk genoten rente – kan de Belastingdienst dat wel aan?

‘Na alle discussies over vermogensvermeerderingsbelasting en vermogenswinstbelasting voorspel ik dat het voor de Belastingdienst ingewikkeld wordt. Want als je die invoert, hoort daar ook een inflatiecorrectie en een verliescompensatie bij en dan levert het weinig op. Waarom doen we het dan? Als je dat nu aanneemt en over een jaar of twee invoert, kan de Belastingdienst dat niet aan.’

Bodemrente

Hoe denkt 50PLUS over Europa?

‘Ik heb me verdiept in de euro en de maatregelen van Draghi. Ik heb een initiatiefontwerp ingediend om een rekenrente van 2% als bodem te hanteren zolang Draghi doorgaat met zijn opkoopbeleid dat de marktrente kunstmatig laag houdt. Dat voorstel zal dit najaar worden behandeld. Als Draghi stopt, vervalt de wet weer, want dan is de rente normaal gesproken boven de 2%. Maar de wet vervalt in ieder geval na vijf jaar. Deze bodemrente is generatieneutraal.’

Wat is het effect op de dekkingsgraad van pensioenfondsen?

‘Een half procent rekenrente heeft al gauw een effect van 6 tot 7% op de dekkingsgraad. Dus met 2% gaat iedereen uit de gevarenzone, werkenden én gepensioneerden. Als het nieuwe kabinet verstandig is, laat het dit initiatief gewoon behandelen. Als het wordt verworpen, dan wordt het verworpen. Maar als het wordt aangenomen, laten we het dan maar gewoon toepassen. Want dat betekent de komende vijf jaar rust op het front, omdat er niet wordt gekort op de pensioenen van tien miljoen mensen. Want zo’n korting wil eigenlijk niemand.’

 

 

Een uitgebreide versie van dit interview maakte ik samen met Sylvester Schenk voor Het Register