Een beetje psychopathie

Juristen hebben de reputatie scherp, analytisch, rechtlijnig en rationeel te zijn. Maar bij hun psychopathische kant staat men over het algemeen weinig stil. Het advocatenkantoor is een open inrichting.

Meesurfend op de golven van de hersenmode heb ik een zekere belangstelling ontwikkeld voor het meesterbrein. Tot voor kort beperkte mijn interesse zich tot het gezonde verstand van de jurist. Hoe denken juristen? Hoe benaderen en analyseren zij problemen? En hoe lossen zij die op?

Maar net als gewone mensen zetten ook juristen hun verstand wel eens even in zijn vrij. Ook zij worden gedreven door gewoonten en krachten waarvan zij zich niet altijd bewust zijn.

Veel juristen hebben van jongs af aan een abnormale aanleg. Al voordat zij hun bul hebben gehaald, vertonen zij een zekere mate van psychopathie. Psychopaten vind je niet alleen in klinieken en gevangenissen, maar ook op effectenbeurzen en in de juridische collegezaal. Duitse Jura-Studenten scoren bovengemiddeld hoog op de schaal van psychopathische kenmerken. In ieder geval hoger dan hun medestudenten in andere disciplines, zo blijkt uit onderzoek.

Bij psychopaten zijn de hersendelen die samenhangen met angst zijn weinig actief. De psychopaat vreest daardoor de gevolgen van zijn daden niet en heeft minder schuldgevoel en berouw.

Is dit erg?  Niet per se. Een beetje psychopathie kan bevorderlijk zijn voor de carriere, zegt onderzoeker Niels Birbaumer.

Ik neem aan dat advocaten en fiscaal-juristen op grote kantoren het meest carrièregedreven zijn. En ik vermoed daarom dat zij  psychopathischer zijn dan de doorsnee notaris of rechter.

In hoeverre de risico’s voor de rechtenstudent zich openbaren, hangt samen met het beroep dat hij of zij kiest. Wordt de student later rechter of notaris dan komt de aanleg waarschijnlijk niet tot volle wasdom. In mijn beleving hebben notarissen weinig psychopathische trekken; zij zijn zelfs op het angstige af. Rechters zijn gedrilld in afwegen en precedent-denken en slaan hooguit door in hun vrije tijd. Wie googelt op ‘Psychopaths & judge’ krijgt geruststellend weinig hits.

Zoek daarentegen op ‘lawyer &  psychopath’ en je voelt je in een advocatenkantoor als in een open inrichting.

Overigens kom je er via die zoektermen ook snel achter dat er nog een beroepsgroep is die relatief veel psychopaten aantrekt: journalisten. En dat werpt een nieuw licht op de makers van Mr, waarvoor ik deze blog schreef.

Kort na verschijning van deze blog verscheen dit stuk, dat net iets dieper graaft.