Volg @lexvanalmelo
Wat is het verschil tussen de Belastingdienst en het Openbaar Ministerie? De fiscus gaat bij voorbaat ‘rulings’ aan met grote ondernemingen, die hierdoor legaal belasting ontduiken. Het OM sluit pas achteraf deals met bedrijven. Die hebben dan al wel iets op hun kerfstok. Wie worden in ieder geval wel vervolgd? Kleine ondernemingen en de Robin Linschotens van deze wereld.
Terwijl de Rechtbank Amsterdam oud-staatssecretaris Robin Linschoten tot twee maanden onvoorwaardelijke celstraf veroordeelde wegens belastingfraude sloeg ik de laatste bladzijde om van één van mijn vakantieboeken: The Chickenshit Club. Daarin legt journalist Jesse Eisinger uit waarom openbare aanklagers en toezichthouders in de Verenigde Staten tegenwoordig te schijterig zijn om leidinggevenden van criminele bedrijven te vervolgen. Ze vinden het te lastig en te veel werk om een strafdossier tegen hen op te bouwen en zijn bang dat ze de zaak verliezen bij de jury. Daarom treffen ze liever een schikking met de onderneming. De handhavers die nog enige proceservaring hadden, zijn inmiddels overgelopen naar de advocatuur, waar zij veel meer geld verdienen.
Die megaschikkingstrend is deels overgewaaid naar Nederland (zo beschrijf ik hier). Rabobank betaalde destijds 70 miljoen euro wegens de rentemanipulatie. De klacht over het niet-vervolgen van de directie werd afgewezen. Ook de telecomgiganten VimpelCom en Telia troffen schikkingen met het OM (en buitenlandse autorioteiten). De rol die ING en accountant EY hierbij hebben gespeeld wordt nog strafrechtelijk onderzocht.
Haaks op de megaschikkingstrend staan de 41 miljoen boete die de ACM oplegde aan NS voor de aanbestedingsfraude in Limburg en de strafrechtelijke vervolging van zes directeuren. NS-ceo Timo Huges slaagde er aanvankelijk in de directie buiten beeld te houden in het onderzoek dat hij De Brauw liet doen. Tja, Huges is Michael Woodford niet. Woodford beschrijft in Exposure (ook vakantieliteratuur) hoe hij als ceo van het Japanse concern Olympus klokkenluider werd na een boekhoudfraude van 7 miljard.
Linschoten en Otto
Frauderende bedrijven en directieleden zijn lastig te vervolgen, maar justitie kent geen pardon met individuele openbaar bestuurders of mkb’ers die de zaak flessen. Zo moest (oud)gedeputeerde Ton Hooymaaijers twee jaar en vier maanden achter tralies wegens fraude, terwijl het OM hem onlangs 3,3 ton ontnam.
En nu moet dus ook voormalig bewindsman Robin Linschoten de cel in – wat natuurlijk een stuk comfortabeler is dan onder ‘een mooie brug’ slapen. Ooit was hij een jong en veelbelovend politiek talent, maar inmiddels is hij in vele functies gesjeesd en een Robin Hood geworden die steelt van de belastingbetaler. Kennelijk verkiest Linschoten de mooie brug, want hij is in hoger beroep gegaan tegen zijn veroordeling.
Hooymaaijers en Linschoten behoren tot een politieke partij die – ik schreef het al eens – slecht scoort op de integriteitsindex. Waardoor dat komt, weet ik niet. Misschien is het de liberale ondernemingszin van: ‘alles mag, totdat je gepakt wordt’. Maar het kan ook goed zijn dat sommige VVD-bestuurders een verstoorde relatie hebben met de werkelijkheid en te laat inzien dat bepaald gedrag echt niet door de beugel kan.
Zo stond ik vorig jaar bij een onderscheiden VVD-ambtenaar die beweerde dat ‘geen partij zo veel werk maakt van integriteit’ als de VVD. En onlangs sprak ik ambtshalve met een jurist die het VVD-bestuur adviseert. Toen ik over de kwestie-Linschoten begon, reageerde hij fel: ‘Men kijkt alleen naar de belasting die zulke mensen níet betalen, maar niet naar de belasting die zij wél betalen’.
Oei, dat klinkt toch als Klaas Otto die zegt dat de overheid te weinig oog heeft voor al die misdaden die No Surrender níet heeft gepleegd.
Dit weblog verscheen in een iets andere vorm bij Mr.