Volg @lexvanalmelo
Een wereldwijde, multidisciplinaire praktijk voor zakelijke, financiële en juridische dienstverlening: dat leek nog niet zo lang geleden de grote belofte voor de zakelijke klant. Maar wat is er van terecht gekomen? Is de one stop shop niet eigenlijk een flop? Nee, vinden de advocaten die het doen. Natuurlijk niet.
Op 1 juli gaan Louis Deterink en de andere advocaten en notarissen van zijn kantoor in Eindhoven voor zichzelf beginnen. Zij maken zich los van Holland Van Gijzen en Ernst & Young en beginnen onder de naam Deterink Advocaten en Notarissen in een ander pand in de lichtstad. Louis Deterink: ‘Met vijftig advocaten en notarissen tegenover twee belastingpartners waren wij in Eindhoven te groot voor Ernst & Young. Onze omzet kwam slechts voor 5% van Ernst & Young. Bij de andere kantoren van Holland van Gijzen is dat 80%. Wij hebben tien jaar lang goed en constructief samengewerkt. De wereldwijde professionaliteit van Ernst & Young heeft ons veel gebracht.’
Dat dan weer wel, om met oud-Eindhovenaar Hans Teeuwen te spreken.
Aan het einde van de twintigste eeuw was de one stop shop de grote belofte voor de zakelijke klant. Voor alle zakelijke services zou hij wereldwijd terecht kunnen bij de multidisciplinaire praktijk rond het accountantskantoor: financiële administratie, controle van jaarrekeningen, financieel advies, belastingadvies, organisatieadvies, ict-kwesties èn juridische dienstverlening. Andersen kwam met Andersen Legal, KPMG met Klegal, PwC met Landwell en Ernst & Young met EY Law. Deloitte wachtte even af en ging later een strategische alliantie aan met AKD.
De beroepsregels van de advocatuur en het notariaat waren al een belemmering voor de zakelijke supermarkt. De doodsteek voor de one stop shop was de val van Enron en Andersen. De Amerikaanse wetgever timmerde nadien een wet in elkaar die accountants feitelijk dwong afscheid te nemen van allerlei diensten die de onafhankelijkheid van hun oordeel over de jaarrekening nadelig kunnen beïnvloeden: de Sarbanes Oxley Act. Grote ondernemingen gingen de diensten apart inkopen omdat zij geen luchtjes meer willen aan hun goedkeurende verklaring.
De accountantskantoren stootten hun juridische afdeling af of verzelfstandigden deze om daarmee vervolgens een strategische alliantie aan te gaan. PricewaterhouseCoopers heeft op dit moment nog vijftien inhouse-juristen die aanschuiven bij de accountants als hun cliënten juridisch advies nodig hebben. Zij adviseren met name over ondernemings-, contracten-, arbeids- en bestuursrechtelijke kwesties. KPMG heeft een juridische afdeling, die alleen voor intern gebruik is. Het kantoor huurt zo nodig advocatenkantoren in en heeft geen preferred supplier. Ernst & Young heeft in Nederland, zoals aangegeven, een strategische alliantie met Holland Van Gijzen. En Deloitte heeft nog altijd een WAT-relatie (working apart together) met AKD. In de subtop van de Nederlandse accountancy is Dijkstra Voermans de juridische buitenvrouw van BDO, terwijl Pellicaan dat is van Mazars. Tot slot werken in de Brabantse regio accountantskantoor Witlox en Van den Boomen Advocaten Belastingadviseurs en Notarissen strategisch samen.
Het vertrek van Deterink en de zijnen roept de vraag op in hoeverre een strategische samenwerking, alliantie dan wel best-friendsrelatie nog aantrekkelijk is.
Johan Westerhof van Holland Van Gijzen in Utrecht vertelt de lezers van het Advocatenblad graag dat de goedevrienderelatie buiten Eindhoven ‘prima’ werkt. Bij de vestigingen in de vier andere grote steden werken 115 advocaten en notarissen ‘heel erg intensief’ samen met de belastingadviseurs van Ernst & Young. Westerhof: ‘Wij schurken zo dicht mogelijk aan tegen de klanten van Ernst & Young.’
De best-friendsrelatie is niet exclusief. Advocaten mogen tot op zekere hoogte vreemdgaan, maar doen dat amper. Dat precies 80% van de omzet bij de HvG-kantoren buiten Eindhoven afkomstig is van Ernst & Young kan Westerhof niet bevestigen. Maar in die buurt komt het wel. De advocaten houden volgens Westerhof ‘hun eigen broek op’. Zij delen bepaalde kosten met de belastingadviseurs, maar sturen een aparte rekening naar de cliënt.
Westerhof: ‘De advocaten in Eindhoven hebben vanaf de vorming van Holland Van Gijzen een ander soort advocatuur bedreven.’ Deterink c.s. hebben veel klanten en zaken uit de regio. Daardoor hebben zij minder voordelen van de synergie met Ernst & Young dan de randstedelijke kantoren. Of Holland Van Gijzen doorgaat in Eindhoven staat nog te bezien.
Westerhof: ‘Het is niet gezegd dat we geen rechtspraktijk meer in Eindhoven zullen uitoefenen. We laten alle opties open.’
In Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Eindhoven, werken de advocaten van Pellicaan in hetzelfde pand als de belastingadviseurs en accountants van Mazars. In business park Flight Forum bij Eindhoven Airport huren de advocaten een aparte verdieping in het Mazars-pand. Zij delen de receptie en de concierge. ‘Maar de hoofdregel is dat we zelfstandig factureren aan de klant,’ zegt Peter van den Heuvel.
Volgens van den Heuvel is 20% van de omzet afkomstig van Mazars. ‘Toen wij zeven jaar geleden begonnen, was dat andersom. De laatste jaren zijn wij harder gegroeid dan Mazars. Er zijn advocaten bijgekomen met hun eigen contacten en hun eigen netwerk. Wij zijn preferred supplier, de fiscalisten zijn niet verplicht om met ons in zee te gaan. Het internationale netwerk van Mazars biedt ons ook allerlei mogelijkheden. Veel ondernemers gaan de grens over met hun business. Mazars heeft een eigen netwerk van advocatenkantoren die ieder op hun eigen manier een alliantie onderhouden met Mazars: Marccus partners. Dat levert leuk, internationaal werk op. Voor jonge mensen is dat ook heel spannend. De alliantie met Mazars wordt om de zoveel tijd geëvalueerd. Wij hebben geen enkele aanleiding om de samenwerking met Mazars stop te zetten.’
‘Tenzij de accountantsmarkt verandert,’ zegt van den Heuvels Eindhovense collega Jop Reijnders. Hij is niet bang dat affaires rond accountants negatief afstralen op de advocaten. ‘De bigfourkantoren controleren public interest entities. Dat soort clientèle hebben wij vrijwel niet. In het mkb zijn claims niet zo aan de orde. En die cliënten zijn de hoofdmoot voor Pellicaan.’
Ook tussen AKD en Deloitte botert het goed. ‘We hebben geen harde afspraken, maar werken vaak samen met Deloitte. Wij zijn goede vrienden maar strikt onafhankelijk. Wij zitten in hetzelfde pand of bij elkaar in de buurt en organiseren regelmatig seminars met Deloitte,’ zegt Han Weegink van AKD. Hoeveel omzet AKD precies uit het Deloitte-netwerk haalt, wil hij niet zeggen. Maar ‘substantieel’ is het wel.
Dijkstra Voermans Advocaten en Notarissen is veertien jaar geleden ontstaan uit BDO Juridisch Advies. BDO is wereldwijd het vijfde accountantskantoor. Tien jaar geleden is Dijkstra Voermans verzelfstandigd. Sindsdien heeft het kantoor ‘een unieke strategische alliantie’ met BDO. In Utrecht, Rotterdam en Eindhoven hokt Dijkstra Voermans met BDO. In Amsterdam hebben de advocaten en notarissen een apart kantoorpand. De zestig juristen kiezen regelmatig domicilie in de BDO-vestigingen buiten de vier genoemde steden.
Kees Branderhorst: ‘Wij komen uit dezelfde moederschoot als de belastingadviseurs. Wij spreken dezelfde taal, hebben dezelfde benadering en hetzelfde concept. Vijfentwintig tot 30% van de omzet komt direct van BDO en zeven van de tien cliënten delen wij met BDO.’ Een uitzondering vormt het arbeidsrecht. Omdat BDO daarvoor al een aparte afdeling had, is destijds bij de verzelfstandiging afgesproken dat Dijkstra Voermans voor dit rechtsgebied alleen eigen cliënten bedient.
Het advocatenkantoor groeide de laatste jaren harder dan BDO, zegt Branderhorst. ‘We proberen de komende jaren nog meer omzet te halen uit cross selling.’
Een verhaal apart is Van den Boomen dat in de Brabantse regio drie kantoren deelt met Witlox Accountants. In 1950 begon Piet van den Boomen als accountant in Eindhoven en in 1954 werd hij beëdigd als advocaat. ‘De advocaten zijn vanaf dag één samen opgetrokken met de accountants. Een multidisciplinaire praktijk avant-la-lettre,’ zegt Wim Weijers. De tweeëndertig advocaten delen ongeveer de helft van de cliënten met de accountants.
Bijna alle advocaten die we hierover spreken, bezingen de voordelen van de samenwerking met fiscalisten van accountantskantoren. Zouden alle advocatenkantoren zo’n strategische alliantie moeten aangaan?
Wim Weijers: ‘Dat is theorie. De klant verwacht dat de advocaat en de accountant hun werk onderling afstemmen. Maar samenwerken met accountants is moeilijk als je het niet gewend bent. Het lukt niet van de ene op de andere dag. Accountants zijn gewend in teamverband te werken. Ons beroep is in de kern juist solistisch, hoe verrijkend het ook is om met anderen te klankborden. Ik merk dat advocaten soms bang zijn dat samenwerking met accountants een aanslag op hun autonomie betekent. Ze zijn bang dat de accountant “de baas” is. Maar dat vind ik flauwekul. Accepteer gewoon dat de accountant, zeker in het mkb, doorgaans een nauwere band met de klant heeft. En maak daar gepast gebruik van. Als je elkaars sterke punten benut en elkaar respecteert, profiteer je allebei.’
Allianties
Advocaten Accountantskantoor Omzet via alliantie
AKD Deloitte ‘substantieel’
Van den Boomen Witlox ‘rond de helft’
Dijkstra Voermans BDO ’25-30% direct van BDO’
Holland Van Gijzen Ernst & Young ‘ongeveer 80%’/’5%’*
Pellicaan Mazars ‘ongeveer fifty fifty’**
*) bij kantoor in Eindhoven ‘5%’
**) bij kantoor in Rotterdam ‘60-70 %’, in Utrecht ‘60%’ , in Eindhoven ‘20%’ en in Amsterdam ‘5%’
(Dit artikel verscheen in het Advocatenbblad van 9 juli 2010)