Volg @lexvanalmelo
De Bond voor Belastingbetalers heeft zichzelf op de kaart gezet met massale bezwaarprocedures tegen de onrealistisch hoge belastingheffing in box 3. De bond pleit niet alleen voor eerlijke belastingheffing, maar ook voor goede besteding van het belastinggeld. ‘Als je het hebt over de belastingvoedselketen dan sta je als belastingbetaler toch echt onderaan,’ zegt bondsvoorzitter Jurgen de Vries.
Wat was de aanleiding om de bond op te richten?
‘De kredietcrisis. Wij waren verbaasd over het gemak waarmee het parlement instemde met het kabinetsbesluit om private banken te redden met belastinggeld. De uitzonderingen daargelaten bieden volksvertegenwoordigers in onze ogen verdraaid weinig weerwerk en weerstand op zo’n belangrijk onderwerp. In Duitsland was de Bund der Steuerzahler een proces begonnen tegen de Duitse staat over de vraag of meedoen aan de Europese steunprogramma’s wel in overeenstemming was met de grondwet. Ik had nog nooit van die Bund gehoord, maar constateerde wel dat de belangen van de belastingbetaler in de politieke besluitvorming nogal te wensen over laat. Wanneer je als belastingbetaler in Den Haag niet aan tafel zit dan weet je zeker dat je op het menu staat.’
Zulke staatssteun is toch zeldzaam?
‘De kredietcrisis lijkt een incident, maar hetzelfde patroon zie je bij de behandeling van het Belastingplan. Vanaf Prinsjesdag tot aan het Kerstreces worden elk jaar ongelooflijk snel allerlei besluiten genomen over belastingmaatregelen, zonder dat het parlement de tijd heeft om er normaal over te debatteren, laat staan na te denken. Dit kan nooit de bedoeling zijn. In mijn beleving zijn belastingen het belangrijkste onderwerp van het parlement. In elke democratie begint en eindigt het met het heffen en uitgeven van belastinggeld. En dan is het wonderlijk om te zien dat het parlement daar zo lichtvaardig – of ogenschijnlijk lichtvaardig – mee omspringt.’
U zegt niet: ‘Wij zijn tegen belastingen’?
‘Nee zeker niet, ik ben een groot voorstander van belastingen. Dat is ook het grote onderscheid tussen ons en de Britse Tax Payers Alliance.’
Want die is tegen?
‘Nou die heeft iets meer dat rechts-nationalistische Tea Party-vleugje en pleit voor belastingverlaging. The National Tax Payers Union in de Verenigde Staten beloont iedereen die plechtig belooft nooit voor belastingverhoging te stemmen. Die past heel goed in de Amerikaanse samenleving, maar zou hier in Nederland volstrekt detoneren.Wij zullen altijd zeggen dat wij voor belastingen zijn, omdat die gewoon de basis vormen voor onze samenleving. De Bund der Steuerzahler zegt dat ook. Die bond is in 1949 opgericht en is een vereniging met 400.000 leden. De Bund behartigt niet alleen de belangen van particulieren, maar ook van ondernemers. Die bond is een instituut in Duitsland en is gewoon gesprekspartner van het ministerie van Financiën op federaal en Länder-niveau als het gaat over de fiscale aangelegenheden. Die bond is voor ons echt een voorbeeld. Maar we moeten misschien nog wel vijftig jaar doorgaan voordat we op hetzelfde niveau kunnen acteren.’
Geen Belastingplan
Streeft de Bond dus vooral zorgvuldige besluitvorming over belastingen na?
‘We zeggen altijd dat je zuinig, zorgvuldig en zinnig om moet gaan met het heffen en het uitgeven van belastinggeld. Naar de uitgavenkant kijkt natuurlijk de Algemene Rekenkamer, die fantastisch werk doet en scherpe kritiek heeft op het uitgavenpatroon van de Rijksoverheid. Zo heeft de Algemene Rekenkamer 200 fiscale maatregelen en faciliteiten geëvalueerd en van een groot deel is totaal onbekend wat het effect is. Maar ik constateer dat die rapporten met het grootste gemak verdwijnen in de onderste bureaula en het parlement overgaat tot de orde van de dag.’
Dat het parlement onder druk moet besluiten over het hele pakket maatregelen in het Belastingplan is vermoedelijk niet bevorderlijk voor de kwaliteit?
‘De Tweede Kamer kan het nog amenderen, maar de Eerste Kamer moet het plan in zijn totaliteit goed of afkeuren. Dat laatste is bij mijn weten nooit gebeurd. Het is volstrekt niet nodig om een belastingplan in te dienen en er staat nergens dat dat moet.’
Pleit u dan voor een gespreide behandeling door het jaar heen?
‘Ja, daarbij zijn allerlei varianten denkbaar. Je moet natuurlijk niet halverwege het belastingjaar de tarieven verhogen, maar je hebt geen belastingplan nodig om een wijziging in het tarief door te voeren.’
Gaat zonder plan de onderlinge samenhang van de maatregelen niet verloren?
‘Je kunt verschillende maatregelen nog steeds op elkaar afstemmen, maar dat wil niet zeggen dat je dat allemaal in één wet moet bundelen. Als je het gespreid in de tijd behandelt, heb je meer kans om notie te nemen van alle commentaren die bijvoorbeeld belastingadviseurs leveren. De besluitvorming wordt zorgvuldiger, de belangen worden beter afgewogen en je voorkomt veel fouten.’
Jullie belangrijkste activiteiten zijn de proefprocedures over de fictieve rendementsheffing in box 3…
‘Ja. Wij zijn nu druk bezig met de proefprocedure over 2017: 50.000 mensen hebben bezwaar gemaakt. Helaas moeten de mensen nu individueel bezwaar maken. We hebben ook geprobeerd om de verschillende fiscale jaren te koppelen, zodat iedereen die voor 2017 bezwaar heeft gemaakt automatisch meedoet voor 2018. Maar daaraan wil Financiën helaas niet meewerken. Het hele circus zou ook volstrekt overbodig zijn als de fiscus zou zeggen: Jurgen, wij procederen vier of vijf verschillende zaken uit en die zijn dan maatgevend voor alles en iedereen. Win jij – wat wij niet geloven en wat hij niet hopen, maar wat wel zou kunnen – dan krijgt iedereen gewoon zijn centen terug. Dat zou ik een faire benadering vinden.’
Heeft staatssecretaris Snel niet in één van jullie procedures gezegd dat beleggen in vastgoed en AEX-aandelen volstrekt risicoloos is?
‘Ja. Dankzij de openbaarheid wordt duidelijk dat er bij de rechter soms andere dingen worden gezegd dan de staatssecretaris vertelt in het parlement. Daarover zijn Kamervragen gesteld. De staatssecretaris lijkt zichzelf in een steeds diepere kuil te willen graven.’
Hoe mooi kun je het hebben?
‘Het is niet mooi, want uiteindelijk is het een soort van patstelling aan het worden en dat draagt niet bij aan een oplossing voor box 3. We liggen nu in loopgraven tegenover elkaar, terwijl het juist de bedoeling is om een beter alternatief te vinden voor de belastingbetaler.’
Dit interview maakte ik samen met Sylvester Schenk voor Het Register