DSK: DBS of DFE?

Er is een overschot aan oversekste gekken. Toch worden twee van de elf tbs-klinieken gesloten. Als seksuele delinquenten in Nederland al worden opgespoord en berecht, zitten zij meestal gewoon hun straf uit achter tralies. Jammer, want therapie en ‘lege bedden’ genoeg, vindt psychiater Jelle Troelstra Van der Hoeven Kliniek in Utrecht. Tijdens een discussieavond over de reparatie van het criminele brein maakte hij een beetje reclame voor zijn tbs-kliniek.

Vorige maand bezong ik in mijn blog de amygdala – de amandelvormige kernen die in de hersenen verweven zijn met andere hersenstructuren. Als de amygdala niet goed functioneren kun je minder goed leren van negatieve situaties, zoals straffen, is je invoelingsvermogen minder, kun je minder goed rationele besluiten nemen en functioneert het geweten ook niet denderend. De meeste gedetineerden worden alleen al daarom niet beter van straffen. Van het zwangerschapshormoon oxytocine zouden zij misschien opknappen, want dat verbetert de werking van de amygdala. Je hebt het als neusspray om de borstvoeding op gang te brengen.

Troelstra doet het zonder oxytocine. De sekspatiënten die hij behandelt, hebben behoefte aan steviger ingrepen. Zedendelinquenten hebben even veel testosteron als gewone mensen. Maar ze zijn bevattelijker voor therapie als je dat gehalte omlaag brengt tot ‘prepuberaal niveau’. Dat kan met Androcur-tabletten. Of liever nog een spuit – ‘dan weet je zeker dat het erin zit’. Als Androcur niet helpt, kun je chemisch castreren met triptoreline.

In gedragstherapie leert de zedenzondaar vervolgens prikkelrijke situaties te vermijden. Dankzij de groepsactiviteiten wordt hij ook socialer. Er zijn ook pedofiele vrouwen, maar voor zo ver bekend begaan vrouwen nauwelijks seksuele delicten.

De tabletten en spuiten hebben wel bijwerkingen. Je wordt er dikker van, het leidt tot borstvergroting, de spierkracht neemt af, de botten worden brozer, je wordt er depressief van. De kracht van de bijwerkingen hangt af van de dosis. De kliniek probeert de bijwerkingen in te tomen. Tegen osteoperose helpt veel bewegen. Depressie kun je dempen met psychofarmaca.

Mag de persoonlijkheid van patiënten wel van staatswege worden veranderd? Wij dienen de medicijnen niet onder dwang toe, zegt Troelstra. Maar de patiënten ‘moeten natuurlijk wel wat doen’ om beter te worden.  Bij tbs-gestelden is dwangbehandeling toegestaan. Toch is het nuttig om je af te vragen waar de grens van breinreparatie moet liggen. Omdat de nieuwe hersengereedschappen nog in ontwikkeling zijn, hebben we daar de tijd voor.

Niet zo heel lang geleden werd televisiekijkend Nederland vertrouwd gemaakt met deep brain stimulation. Een neurochirurg voerde live een DBS-operatie uit bij een Parkinson-patiënt. De Parkinson-vereniging is betrekkelijk enthousiast over de micro-elektroshocks, want de therapie is individueel ‘instelbaar en omkeerbaar’. Volgens ParkinsonPlaza zijn er echter ook bijwerkingen. De meest voorkomende zijn depressiviteit, toename van spraakproblemen en ‘extreme koop-, gok-, sekslust’.

Extreme koop-, gok- en sekslust? Wat doen we eigenlijk met de DSK’s en zakenlieden die zich seksueel en/of financieel bevredigen ten koste van anderen? DBS lijkt niet het probate middel om deze patiënten te helpen. Een spriets oxytocine lijkt meer voor de hand te liggen.

‘Financiële castratie!’ riep iemand op de discussieavond. Hoewel de bijwerkingen van deep financial emasculation (DFE) nog niet wetenschappelijk zijn onderzocht, had de Gentse bioethica, die ons Nederlanders kwam waarschuwen voor al te ‘invasief’ geknutsel aan het criminele brein, er geen bezwaar tegen.

Dit weblog is ook verschenen bij Mr.