Volg @lexvanalmelo
Ooit een speelfilm gezien over iemand met wie je hebt gedineerd? Een film waarvoor Kim Kardashian en Kanye West 150 bioscoopzalen willen afhuren, zodat Amerikanen met weinig geld die kunnen zien? Een film over een Harvard-jurist die terugkeert naar Alabama om terdoodveroordeelden te redden? Kortom, ben je al naar Just Mercy geweest?
Ik zag de film eind januari in een matig gevulde plattelandsbioscoop, nadat ik vijf jaar geleden het gelijknamige boek van Bryan Stevenson had gelezen. Bryan Stevenson, die door Desmond Tutu werd gezien als de jonge Nelson Mandela. De jurist die met zijn Equal Justice Initiative (EJI) al 140 onterecht veroordeelde Afro-Amerikanen vrij kreeg of een lagere straf bezorgde.
In 2015 was Stevenson in Nederland om zijn boek te promoten. Als verslaggever mocht ik naast hem zitten tijdens het diner en hem tussen de happen door vragen stellen. Hij vertelde wat de film ook laat zien: sheriffs, officieren van justitie en rechters kunnen zich niet veroorloven om mild te zijn als zij willen worden herkozen. Zij lossen misdaden op door mensen uit de zwarte wijken als dader aan te wijzen. Bij gebrek aan bewijs worden er valse getuigenverklaringen gefabriceerd.
Arnhem
Helaas beperken zulke praktijken zich niet tot het racistische zuiden van de Verenigde Staten. Uit een recente documentaire over de Arnhemse Villamoord blijkt dat gefrustreerde rechercheurs een jaar lang sporen negeerden en bij gebrek aan resultaat ‘bewijzen’ in elkaar draaiden tegen Turks-Nederlandse bekenden van de politie. Ook tegen een Nederlandse Nederlander trouwens, die in detentie een einde maakte aan zijn leven.
In Just Mercy zien wij hoe Stevenson wordt tegengewerkt. Dat begint al met de verhuurder van de kantoorruimte, die terugkrabbelt als hij hoort dat Stevenson terdoodveroordeelden wil vrij krijgen. Maar we zien ook hoe de politie de jurist aan de kant van de weg zet, hem met de handen op het dak tegen zijn auto drukt en een pistool tegen zijn achterhoofd zet. Als Stevenson vraagt naar de reden waarschuwt één van de politiemannen hem: je kunt maar beter op je woorden letten als je een pistool tegen je hoofd hebt.
Ook in Nederland heeft intimidatie van strafpleiters haar intrede gedaan: een advocaat doodschieten die een kroongetuige bijstaat en advocaten bedreigen die kopstukken uit het circuit willen verdedigen. Dat is ook gewelddadig de waarheidsvinding tegenwerken. Gelukkig hanteren politiemensen in Nederland die methode niet. Maar ook frustreren soms de waarheidsvinding met hun scoringsdrift en tunnelvisie.
Vorkje
Stevensons bekendheid zal hem enige bescherming verlenen. Wat dat betreft is de film een extra steun in de rug. Kim Kardashian gaat volgens De Wereld Draait Door een documentaire maken over Represent Justice, een organisatie die onder andere is gelieerd met Stevenson’s EJI. Kim’s betrokkenheid maakt de rechtsbijstand aan zwarte justitieslachtoffers meer main stream en dat is een goede ontwikkeling. Als Kardashian hier haar docu komt promoten prik ik graag een vorkje met haar mee.
Links:
Amerika’s jonge Mandela inspireert
Kim Kardashian West and Kanye West rent out OKC theaters so fans can see ‘Just Mercy’ for free