Opgeven is geen optie bij digitalisering rechtspraak

Bij een Geschillencommissie ervoer ik jaren geleden al hoe handig het is wanneer de procedure vóór en na de zitting is gedigitaliseerd. De digitalisering van de overheidsrechtspraak is echter nog lang niet afgerond. Het digitaliseringsproject KEI blijkt zelfs de hoofdoorzaak voor de financiële tekorten, waarmee de Rechtspraak kampt. In juni bevroor de Raad voor de Rechtspraak het civiele deel van KEI. Dat kan toch niet het einde zijn?

Jaarlijks fietsen honderden Nederlanders de Alpe d’Huez op voor een goed doel. Bij de kanker-variant Alpe d’Huzes is opgeven ‘geen optie’. Net als kankerpatiënten moeten je blijven vechten, is het idee. Toen de genezen kankerpatiënt Maarten van der Weijden Olympisch kampioen werd, hekelde hij de gedachte dat behalve artsen ook patiënten moeten strijden tegen kanker. Hij had gewoon geluk gehad, zei hij, maar zijn buurman op Oncologie niet. Die overleed, terwijl die even hard had gevochten als Van der Weijden. In augustus liet Van der Weijden in een krankzinnige zwemmarathon zien dat 47 kilometer voor de finish opgeven toch een optie is. Als je te ziek bent om door te gaan. De zwemmer haalde ondanks het voortijdige einde 2,5 miljoen euro binnen voor de kankerbestrijding. Bovendien oogstte hij publieke bewondering voor de lijdensweg van de wel afgelegde 163. Opgeven lijkt soms dus wel degelijk een optie.

De Raad voor de Rechtspraak schroefde de ambities voor het civiele deel van KEI flink terug. Technisch is het wel mogelijk, maar het draagvlak onder rechters ontbreekt, zegt de Raad. Het heeft weinig zin om door te zwemmen zo lang de ingewanden tegenstribbelen. Zeker niet als de kosten de pan uit rijzen. De Rechtspraak zit met een financieel tekort. Niet alleen vanwege KEI, maar ook door de daling van het aantal rechtszaken. KEI is ook niet mislukt, zoals NRC Handelsblad in augustus suggereerde. Sommige onderdelen werken prima, schreef KEI-coödinator Dory Reiling al. Volgens de Raad kost de digitalisering alleen meer tijd en geld dan verwacht. ICT-projecten lopen bij de overheid wel vaker uit de hand. Daar weet Justitie en Veiligheid alles van. Het meerwerk wordt vrijwel altijd betaald, al dan niet morrend. De staatssecretaris kan nu wel willen dat de Rechtspraak financieel zijn eigen broek ophoudt. Maar digitalisering van de rechtspraak blijft even noodzakelijk als de rechtspraak zelf.

Maarten van der Weijden wil zijn Elfstedentocht later afmaken of helemaal zwemmen. Hij heeft een keuze, de Rechtspraak niet. Vergeef me de open deur – maar als er 1,4 (of is het 1,9?) miljard euro beschikbaar is voor de afschaffing van de dividendbelasting dan is een kwart van dat bedrag ook wel te vinden om de rechtspraak toekomstbestendig te maken. Voor het draagvlak zou het misschien goed zijn dat staatssecretaris Dekker 1 ton inlegt voor elke euro die rechters en raadsheren straks bij elkaar zwemmen dan wel fietsen in een sponsortocht. Opgeven is geen optie. Dat leerde ik al van de eerste sick joke die ik ooit hoorde:

‘Maar pappie, ik wíl helemaal niet naar Amerika.’

‘Kop dicht. Doorzwemmen!’

Dit weblog verscheen eerder bij Mr.