Volg @lexvanalmelo
Een appèl op de komende regering: het vestigingsklimaat en het investeringsklimaat in Nederland zijn goed, maar om te zorgen dat ondernemingen de grote maatschappelijke en economische veranderingen aan kunnen, moet de overheid 7,5 miljard euro extra investeren in bijvoorbeeld innovatie en groene energie. Dat zegt Jeroen Lammers, fiscalist en directeur Economische Zaken bij VNO-NCW en MKB-NL in dit gedeeltelijk weergegeven interview voor Het Register.
We gaan weer naar de verkiezingen toe. Heeft u als werkgeversorganisatie al een verlanglijstje klaarliggen?
‘We hebben zelfs een serie verlangboekjes…’ (Lammers houdt de brochure NL Next Level omhoog, met het motto Investeren in de transformatie van Nederland.) ‘Ons Nederland Next Level programma is er in het kort op gebaseerd dat wij zien dat een aantal systemen in Nederland op het eind van hun houdbaarheidsdatum komen en dat we moeten kijken hoe we nu grote transities kunnen gaan maken. Dan gaat het onder meer over energietransitie, over digitalisering, internationaal ondernemen, over hoe we met ondernemerschap omgaan en over uitvoerbare regelgeving voor het MKB. Daarbij kijken wij hoe wij het bedrijfsleven zo in positie kunnen brengen dat het de nodige investeringen kan doen.’
Ruimte scheppen voor investeringen?
‘Dat is de kern van het programma. Het bestaat uit acht grote investeringsprogramma’s en twee meer horizontale programma’s. Eén van de horizontale programma richt zich op het wegnemen van belemmeringen in wet- en regelgeving. Het tweede is meer een financieel verhaal, waarin wij pleiten voor een publiek-private nationale investeringsbank voor grote investeringen in bijvoorbeeld een nieuw warmtenet ten behoeve van de energietransitie. Kortom: je moet de regelbarrières en financieringsbarrières slechten. Dat is het wensenlijstje van VNO-NCW en MKB Nederland – een ambitieus lijstje.’
Blijven dat algemene goede bedoelingen of wordt dat heel concreet?
‘Wij doen in NL Next Level hele concrete voorstellen. Het kabinet moet bijvoorbeeld een MKB groeifonds oprichten via een box 3-vrijstelling. We willen de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek verruimen en mogelijk maken dat ondernemers versneld kunnen afschrijven over investeringen in nieuwe bedrijfsmiddelen of de afschrijvingsbeperking achterwege laten als ondernemingen investeren in onroerend goed met een A-label. Hele concrete zaken die allemaal gericht zijn op het aanjagen van investeringen in Nederland door MKB ondernemingen.’
Mag het wat kosten of moet het allemaal budgettair neutraal?
‘Voor een onderneming is het niet raar om te lenen voor een investering, want je gaat er vanuit dat de investering rendabel is en dat je die terugverdient. Maar in de financiële overheidshuishouding is dat eigenlijk verboden. Als je kijkt naar de ontwikkeling van het overheidstekort en het houdbaarheidssaldo dan is het verantwoord om het begrotingstekort ietsje te laten oplopen. Al denken wij in 2021 om en nabij een begrotingsevenwicht uit te komen. Wij zeggen: plus nu 1 procent van het BBP bij de verdienende uitgaven, dat is ongeveer 7,5 miljard euro, en gebruik dat bedrag om de Nederlandse economie te versterken. Met die investering van 7,5 miljard kun je particulier 100 miljard vrij spelen om te investeren in bijvoorbeeld energietransitieprojecten. Het is dan niet afhankelijk van of het bijvoorbeeld lukt om op de zorg te bezuinigen.’
DBA en VAR
Dat was vooruit kijken, je kunt ook terugkijken: wat is er minder goed gegaan de afgelopen jaren?
‘Nou, wij zijn vooral van het vooruitkijken. Wij zeggen: zorg nu dat je gaat groeien, want dan hoef je niet te bezuinigen. Daarom hebben we de plannen voor NL Next Level gelanceerd. Wij komen met deregulerings- of reguleringsvoorstellen zonder veel budgettaire consequenties. Het aantrekken van personeel is voor ondernemers bijvoorbeeld een belangrijk punt. De gemiddelde onderneming in Nederland heeft minder dan tien werknemers. Dan zijn doorbetaling bij ziekte of andere risico’s die een dienstverband of het inhuren van een ZZP-ers met zich meebrengen een belemmering, terwijl je wel extra menskracht nodig heb om te kunnen groeien. Ondernemers moeten dat kunnen organiseren en overheidsregulering moet dat niet in de weg zitten.’
Zijn jullie van plan de oude Verklaring Arbeids Relatie weer van stal te halen of toch maar door te gaan met wat er nu ligt?
‘Ondernemers moeten mensen kunnen aantrekken zonder dat wet- en regelgeving dat belemmeren. De discussie moet niet gaan over het instrument, maar over dat opdrachtgevers voldoende zekerheid hebben dat ze ook in de toekomst zzp-ers blijven inhuren. In technische zin zou de Wet Degulering Beoordeling Arbeidsrelaties moeten kunnen werken, maar in de markt bestaat er onzekerheid over. Die onzekerheid moet worden weggenomen.’
Krijgen jullie er klachten over van de leden?
‘Vooral vragen. Je ziet dat veel opdrachtgevers ermee bezig zijn. Wij hebben vanaf het begin gezegd dat het idee van zoveel mogelijk voorbeeldovereenkomsten slecht is. Daarmee creëer je eigenlijk onnodig onzekerheid. Ik vind het moeilijk voor te stellen dat de Belastingdienst wel vooraf zekerheid kan geven over de ingewikkeldste internationale fusie, maar dat het te moeilijk zou zijn om vooraf zekerheid te geven over de vraag of er loonheffing moet worden ingehouden voor iemand die bij mij ICT-werkzaamheden komt doen. Dat kan er bij mij niet in.’
Dat riekt naar onwil…
‘Dat weet ik niet. De Belastingdienst geeft wel zekerheid vooraf, maar het arbeidsrecht is ingewikkeld. Fiscalisten zijn gewend aan zekerheid vooraf en kunnen daarmee omgaan. Maar vooral arbeidsrechtjuristen vrezen dat de Belastingdienst hierop desondanks toch nog achteraf kan terugkomen. Dat is niet zo. Als je je houdt aan de door jou zelf gepresenteerde feiten en omstandigheden dan is de zekerheid vooraf ook achteraf écht zeker. De staatssecretaris heeft dat onlangs ook nog bevestigd.’
Bij onze cliënten proef je de angst om vast te zitten aan werknemers. Is er nog meer flexibiliteit nodig op de arbeidsmarkt?
‘Wij zetten zoiets als loondoorbetaling bij ziekte natuurlijk niet voor niks op de agenda. Het is niet een directe financiële last, maar wel een financieel risico dat je loopt. Dat weerhoudt ondernemers ervan mensen in dienst te nemen. Elke werkgever en opdrachtgever worstelt met de vraag of die voldoende werk heeft voor langere tijd en of hij het risico kan nemen om iemand in dienst te nemen. Maar dat is een breder vraagstuk dan de Wet DBA.’
Vestigingsklimaat
Hoe is het Nederlandse vestigingsklimaat?
‘Ik denk dat we in Nederland een heel behoorlijk vestigingsklimaat hebben, zowel voor nationaal als internationaal ondernemen.’
De bottomline is: het is goed?
‘Het Nederlands fiscale systeem zit zo in elkaar dat dochters van Nederlandse ondernemingen in het buitenland tegen dezelfde voorwaarden kunnen concurreren als de mensen daar. Want we hebben een deelnemingsvrijstelling, we hebben een verdragennetwerk en we zorgen dat er niet te veel bronheffing kan blijven hangen. Dat zijn de Deltawerken van de Nederlandse fiscale wetgeving. Ook dat je de Belastingdienst vooraf zekerheid kunt vragen, is een groot goed. Een ander onderdeel van onze fiscale Deltawerken is dat hoogwaardig personeel hier kan en wil komen werken. Overigens is het ook om allerlei niet-fiscale redenen goed toeven in Nederland. Daarom zeggen wij dat we hier een goed vestigingsklimaat hebben voor ondernemers.’
Als wij het zo beluisteren lijkt het belangrijker om te verdedigen wat we hebben dan dat er zaken zijn die verbeterd moeten worden.
‘Dit zijn de principes waar je je stelsel op bouwt. Zonder die principes krijg je een heel andere economie. Er werken twee miljoen mensen bij internationaal opererende ondernemingen. Dat is een kwart van de beroepsbevolking. Ongeveer de helft werkt bij buitenlandse investeerders in Nederland. Nederland is dus niet alleen maar een doorstroomland. Internationaal opererende ondernemingen zijn gemiddeld twee keer zo productief en investeren twee keer zo vaak in R&D. De werknemers verdienen over het algemeen ook meer en geven dat weer uit in Nederland. Je moet goed bedenken wat er gebeurt met je economie als je dat soort bedrijvigheid eruit gaat drukken. Er zit ook een keerzijde aan, want het simpele feit dat je niet de kapitaalstromen belast betekent soms dat je wel de kapitaalstromen krijgt maar niet de substance. Je moet dus nadenken over hoe je kunt voorkomen dat dit soort bijwerkingen het systeem kannibaliseert zonder de legitieme investeringen kwijt te raken. We moeten zorgen dat wij de economische activiteit naar Nederland halen en dat wij de beslissers en hoofdkantoren hier hebben. Het MKB dat tegen deze internationale ondernemingen aan zit, profiteert er niet alleen van omdat het daarmee een klantenbasis heeft, maar ook omdat die MKB-bedrijven daardoor zelf productiever en innovatiever zijn.’
Zijn die buitenlandse investeerders ook lid van uw organisatie?
‘Ja, ongeveer vijfennegentig procent van de ondernemers die hier werkgelegenheid bieden, is aangesloten bij MKB Nederland of VNO-NCW.’
Hoe kijkt u naar de Europese besluiten over de renteaftrekbeperking?
‘Er komt een generieke maatregel die zegt dat als jouw renteaftrek groter is dan dertig procent van jouw winst dat meerdere dan niet aftrekbaar is. Wanneer je een aantal slechte jaren hebt en je een kleine winst of helemaal geen winst behaalt dan zeggen de regels dus dat je de rente niet meer mag aftrekken, ook al is de verhouding tussen het eigen vermogen en de schuldpositie op zichzelf goed. In het geval dat je verlies maakt, wordt het nog erger. Er komt nu iets waarvan toch niet duidelijk is hoe het gaat uitpakken en wat heel snel heel ingewikkeld wordt.’
Belastingverlaging
Als u een fiscale wijziging mocht doorvoeren, wat zou die dan zijn?
‘We moeten niet te veel naar de regeltjes kijken maar vooral naar het doel dat we willen bereiken, naar wat er moet gebeuren zodat ondernemingen in Nederland meer kunnen investeren. Dat laat zich het gemakkelijkst vertalen in een lagere belasting op winsten voor de IB-ondernemer tot en met de multinational. Je verlaagt de belastingen. Daarmee verhoog je het rendement op de investeringen. Dat is goed voor het vestigingsklimaat en goed voor het investeringsklimaat voor kleine en grote ondernemingen. Ook het Centraal Plan Bureau zegt dat dit een goed idee is.’
Jullie zijn niet bang dat de ondernemers dan rode Ferrari’s, bier en taartjes gaan kopen en het rendement niet wordt geïnvesteerd in de economie?
‘Nee. Die rendementen worden weer geïnvesteerd in hetzelfde bedrijf of die gaan naar de aandeelhouders en dan komen ze op die manier weer bij het bedrijfsleven terecht. Zelfs als er auto’s van zouden worden gekocht dan worden die ook weer geproduceerd door ondernemingen en komt het op die manier weer in de economie.’