Wereldprimeur: aandelencrowdfunding

‘The Dutch did it again, 400 years after creating the first stock market in the world,’ zei een Amerikaanse crowdfunder over Symbid. Dit platform voor mkb-financiering had namelijk de wereldprimeur van aandelencrowdfunding. Ceo Korstiaan Zandvliet vertelt zijn jongensboekverhaal.

Only Once haalde tot begin november 2015 zes ton op voor zijn platform waar mensen hun belangrijke persoonlijke- en administratieve gegevens centraal kunnen opslaan. Vandaaruit kunnen mensen instanties toegang geven tot de persoonlijke informatie die die instanties nodig hebben, zodat niet steeds opnieuw dezelfde gegevens ingevuld moeten worden op allerlei formulieren. ‘Store Once, Share forever. Zowel zakelijk als privé. Waar u ook bent.’

Biologische-kaasmaker Bergens Blonde kreeg via een aandelencrowdfunding vijfenveertig mille bij elkaar voor een nieuwe machine om de kaasproductie op te voeren.

Sinds de lancering van The Funding Network in maart 2015 heeft Symbid bij vierendertigduizend kleine investeerders en eenenvijftig institutionele investeerders al 417 miljoen euro aan kapitaal opgehaald voor zeshonderdzeventig mkb-ondernemingen. In september sloot het financieringsplatform van voormalig MKB-Nederland-voorzitter Hans Biesheuvel zich bij TFN aan.

Only Once, Bergens Blonde en Seawind behoren tot een minderheid van ondernemingen die de weg naar de nieuwe geldbronnen hebben weten te vinden. Een dag na het gesprek met Korstiaan Zandvliet komt de Kamer van Koophandel naar buiten met zijn Behoefteonderzoek en analyse MKB financiering. Daaruit blijkt dat ondernemers weinig weet hebben van nieuwe financieringsvormen.

Loonslaven

Korstiaan Zandvliet: ‘Ik heb sociologie en bedrijfskunde gestudeerd aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. In 2006 deed ik een master Entrepreneurship & New Business Venturing aan de Rotterdam School of Management. Veel oud-studenten gingen in loondienst, terwijl zij liever ondernemer wilden worden. Waarom? Zij konden het geld niet vinden om een onderneming te beginnen. In die tijd was het televisieprogramma Dragon’s Den net nieuw. Daarin kunnen uitvinders en jonge ondernemers hun ideeën presenteren aan een jury en daarvoor geld winnen. En we zagen de doorbraak van de sociale media.

Mijn studievrienden Maarten van der Sanden en Robin Slakhorst en ik dachten: honderd mensen hebben één miljoen digitale connecties. Als die allemaal twintig euro zouden investeren, wat dan? Toen zijn we gaan puzzelen. Hoe konden wij crowdfunding realiseren binnen de grenzen van de Wet financieel toezicht? Wij zijn gaan praten met de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Zij vonden ons heel interessant, maar wel een UFO, een unidentified financial object. Met hulp van een accountant van BDO en een jurist van AKD hebben wij toen Symbid opgezet.’

‘Op een bepaald moment kregen wij een brief van de AFM. Wij hebben een ontheffing voor het bemiddelen in opvorderbare gelden en de geldstromen lopen via een bedrijf dat een vergunning heeft voor het verrichten van payment services. Wij konden dus onze gang gaan, maar moesten de toezichthouder wel op de hoogte houden.

In 2011 zijn wij live gegaan in de Week van de Ondernemer. En toen begon het evangeliseren. Wij moesten ondernemers en investeerders uitleggen waarom het eigen vermogen relevant is. In Europa worden ondernemingen grotendeels gefinancierd met vreemd vermogen. In de Verenigde Staten zie je meer eigen vermogen.

Symbid is daarom begonnen als crowdfunder voor eigen vermogen. Je kunt aandelen kopen vanaf twintig euro. Alle investeerders worden lid van een coöperatieve vereniging, die aandeelhouder wordt van het bedrijf. Daardoor heeft het bedrijf maar met één aandeelhouder te maken. Maar je kunt bij ons ook geld lenen via crowdfunding.’

 Is crowdfunding geschikt voor elke ondernemer?

‘Nee, het is niet altijd de beste financieringsvorm. We krijgen ook veel reacties van ondernemingen die meer gebaat zijn bij een andere vorm van financiering. Daarom zijn wij begonnen met The Funding Network, een netwerk van eenenvijftig institutionele investeerders, zoals vermogende particulieren, banken, factoring-, lease- en investeringsmaatschappijen.’

Online en face to face

‘Wij zijn in staat om volledig digitaal een dossier op te stellen. Dat begint met het invullen van een high level questionnaire, waarin wij onder meer vragen hoeveel geld je nodig hebt, of je al omzet maakt, of je debiteuren hebt, wat het KvK-nummer is, je e-mailadres etc. Met die gegevens krijg je meteen jouw persoonlijke financiële intake rapport toegestuurd. Daarin staat een overzicht van de financieringsvormen waarvoor je in aanmerking komt en wat de volgende stappen zijn.’

Ik neem de proef op de som en word een paar minuten na ontvangst van het rapport gebeld door een Symbid-medewerker, die het rapport wil doornemen en de verdere stappen wil uitleggen. Het telefoontje komt binnen tijdens het interview, dus het gesprek wordt beleefdheidshalve niet aangenomen. Als Korstiaan Zandvliet erop aandringt dat toch te doen, omdat het waarschijnlijk een Symbid-medewerker is, is het te laat.

Wat is de volgende stap?

‘Als je de aanvraag doorzet, betaal je driehondervijgtig euro registratiekosten. Daar zitten tweeënhalf uur financieel advies in. Je wordt na inschrijving namelijk meteen gekoppeld aan één van de financiële adviseurs van de Credion-keten, die filialen in heel Nederland heeft. Naar de adviseur moet je wat stukken sturen over de onderneming, zodat die alvast iets weet van het bedrijf als je een paar dagen later langs gaat.’

 Dus niet alles gaat online?

‘Wij zijn een go to platform, maar voor dit soort belangrijke kwesties is face to face contact nodig. Een mkb-ondernemer kent lang niet alle financieringsvormen en ziet al snel door de bomen het bos niet meer. Als je bij de adviseur binnenkomt, heeft die zich al ingelezen. Hij weet waar onze financiële partners op aanslaan en afhaken. Van de honderd aanvragen die binnenkomen, leiden er tachtig tot een financiering.

De financieel adviseur stelt de optimale mix van financieringsvormen samen. Tegenwoordig heb je vaak een vorm van stapelfinanciering nodig: een bank wil bijvoorbeeld alleen geld lenen als er ook eigen vermogen wordt opgehaald via een durfinvesteerder of crowdfunding.’

 Als investeerder wil je weten wat een onderneming waard is. Wie bepaalt dat?

‘Je kunt het  bedrijf online laten waarderen door Equidam. Dat is een dochtermaatschappij van ons, die letterlijk naast ons in het gebouw zit, maar wel onafhankelijk is. Wij hebben dit uitbesteed omdat een slager niet zijn eigen vlees moet keuren. Je kunt je bedrijf natuurlijk ook laten waarderen door een andere onafhankelijke partij, zoals een accountant.’

 Hoe lang duurt het ongeveer voordat je weet of de financiering gaat rondkomen?

‘Binnen zeven dagen weet je meer. De crowdfunding loopt via de Symbid-site.

Elke financieringsvorm heeft zijn eigen doorlooptijd. Als je kiest voor een andere financieringsvorm delen wij het digitale dossier met de institutionele investeerders. Zij hebben allemaal een Bloomberg-achtige portal waarmee zij de cases kunnen inzien.’

VOC

‘The Funding Network is in maart dit jaar begonnen. “The dutch did it again! 400 years after creating the first stockmarket in the world,” zei de oprichter van de Amerikaanse crowdfunder Massolution. Want wij zijn de eerste aandelencrowdfunder ter wereld. Waarom is 400 jaar geleden de eerste aandelenbeurs gecreëerd? Vanwege de Verenigde Oost Indische Compagnie. Daarom hebben wij The Funding Network gelanceerd op de VOC-schuit voor het Maritiem Museum in Amsterdam. En nu zijn wij vierhonderdzeventien miljoen euro verder. Dat is een succes van mythologische proporties. Deze vorm van financiering kan bubbles in de economie voorkomen. Bubbles ontstaan namelijk door informatie asymmetrie en die heffen wij op met ons monitoring systeem.’

 Wat voor rechtsvorm heeft Symbid eigenlijk?

‘De moedermaatschappij is een Nevada corporation met een notering aan de OTC market in New York.’

 Waarom hebben jullie daar een notering?

‘Nederland heeft een kleine marktpopulatie. Er zijn simpelweg te weinig ondernemers voor ons om tot een sluitende business case te komen. Maar we hadden ook nog een andere reden. Wij zijn ons gaan afvragen hoe wij onszelf konden onderscheiden van andere crowdfunders. De oplossing is: een monitoring systeem dat van kracht wordt zodra de financiering rond is. Investeerders krijgen daardoor continu updates over het bedrijf. Om het zo efficiënt mogelijk te maken sluiten wij aan bij informatie die de ondernemer direct beschikbaar heeft. In het simpelste geval gaat het om dezelfde gegevens die de ondernemer aanlevert voor de aangifte omzetbelasting. Dat is dan een minuut extra werk. Die gegevens moeten wel worden geupload door een accountant. Dat mag de huisaccountant van het bedrijf zijn.

Dit soort systemen is best duur om te bouwen. En omdat wij in de Amerikaanse markt een grote groeimarkt zagen, zijn wij op zoek gegaan naar een Amerikaanse investeerder. De investeerder die wij vonden wilde een gecontroleerde beursgang. Nu kan het publiek dus ook een stukje van ons bedrijf bezitten.’

 Wat heeft deze klassieke funding opgeleverd?

‘We hebben on-Nederlands veel geld opgehaald en dat vooral geïnvesteerd in de monitoring technologie. Onze doelstelling is doorstoten naar de Nasdaq.’

 Wanneer?

‘Dat durf ik niet te zeggen. Maar rather sooner than later.’

Rotjeknor

Wat is jullie verdienmodel?

‘Wij verdienen niets aan die driehonderdvijftig euro registratiekosten. Dat bedrag gaat grotendeels op aan de financieel adviseur. Wij verdienen op cases die wij zelf in eigen beheer funden, dus op leningen en aandelen via crowdfunding. Als het beoogde bedrag is gehaald, houden wij een success fee in van vijf procent. Voor producten van derden gelden andere percentages. Verder betalen ondernemingen gedurende de hele looptijd van de financiering driehonderd euro per jaar voor de monitoring.’

 Blijven jullie wel in Rotterdam?

Zandvliet staat op en gebaart naar buiten. De top van de Science Tower biedt een weids uitzicht op één van de grootste havengebieden ter wereld.

‘Ja. Wij hebben een zwak voor de stad. Er is hier heel veel bedrijvigheid. Alle oprichters hebben hier gestudeerd. De stad past goed bij het dna dat wij willen uitstralen: niet lullen, maar poetsen. En we hebben een uitstekend netwerk, met onder andere Rotterdam Partners, de investment office van de stad Rotterdam. De binding met de Erasmus Universiteit is ook nog steeds groot. Veel personeel komt daar vandaan en wij geven er les. Statutair zullen wij altijd in Rotterdam blijven. Tot grote ergernis van sommigen misschien…’

 Maar jullie gaan wel de grens over?

‘Wij zijn nu bezig met vestigingen in Berlijn, München en Milaan en kijken actief naar de Amerikaanse en Britse markt. Buitenlands kapitaal heeft ons tot dit niveau gebracht en dat moet ook mogelijk zijn voor andere ondernemingen.’

VAN AANDELEN TOT VENTURE CAPITAL

Symbid haalt geld op voor ondernemers via crowdfunding, maar wijst ondernemers ook de weg naar andere financieringsvormen via haar netwerk van eenenvijftig institutionele investeerders. Als een ondernemer online een aanvraag indient en een vragenlijst invult, krijgt hij per omgaande een persoonlijk financiering intake rapport. Daarin staat een overzicht van de financieringsvormen die op het eerste gezicht het best bij de onderneming passen. Vaak is een combinatie daarvan nodig. Buiten de banklening, leasing en factoring biedt The Funding Network (TFN) de volgende financieringsvormen:

• Aandelencrowdfunding

Door een aandeel in het bedrijf aan te bieden in ruil voor financiering kan de ondernemer van een grote groep investeerders twintig euro of meer per persoon ophalen. Deze vorm is geschikt voor een financieringsbehoefte van twintig mille tot tweeënhalf miljoen. TFN richt speciaal voor de onderneming een coöperatie op waarbinnen alle ‘aandeelhouders’ zijn gebundeld. Daardoor heeft de ondernemer slechts met één aandeelhouder van doen. De investeerders krijgen een vergoeding in de vorm van dividend.

• Leningcrowdfunding

Bij leningcrowdfunding leent de ondernemer direct geld van een groep investeerders. Gedurende de looptijd van minimaal zes maanden en maximaal zeven jaar betaalt hij een vast bedrag aan rente en aflossing per kwartaal, waarbij het rentedeel gaandeweg steeds kleiner wordt en het aflossingsdeel groter. In tegenstelling tot bij andere crowdfunders is de ondernemer bij TFN niet hoofdelijk aansprakelijk. Leningcrowdfunding is geschikt voor bedrijven die minstens drie jaar bestaan en een financieringsbehoefte hebben van tussen de twintig mille en tweeënhalf miljoen euro. De nieuwe kapitaalverstrekkers worden gebundeld in een juridische structuur, die TFN levert.

• Angel investering

Een zogenaamde business angel, vaak een vermogende particulier of oud-ondernemer, investeert actief in het bedrijf door een al dan niet achtergestelde lening te verstrekken en/of door aandelen in het bedrijf te kopen. Business angels kunnen vaak extra waarde toevoegen met hun kennis en netwerk.

• Fondsen en familiekantoren

Een verzameling investeerders brengt een fondsvermogen samen en investeert dat in aandelen, obligaties, onroerend goed etc. Een familiekantoor is een fonds dat in handen is van een familie.

• Venture Capital

Een durfinvesteerder brengt in ruil voor aandelen risicodragend vermogen in en krijgt daarmee zeggenschap in de onderneming. Hier bij gaat het vaak om een financieringsbehoefte van minimaal tweehonderdvijftigduizend euro.

 

Dit interview verscheen in het PE-Tijdschrift voor de bedrijfsopvolging 2016 nr 1.